Nórdico Antiguo/Gramática/Texto completo

De Wikilibros, la colección de libros de texto de contenido libre.

Ortografía y Fonología[editar]

Los alfabetos usados para el nórdico antiguo fueron primero el rúnico conocido como Futhark joven y después el latino con algunas modificaciones.

Futhark joven[editar]

El Futhark Joven de 16 runas procede del Futhark Antiguo de 24 de runas. Esta reducción de letras, que empezó a usarse a partir del año 800 aproximadamente, se produjo paradójicamente al mismo tiempo que aumentaba el número de fonemas del lenguaje hablado, cuando el protonórdico evolucionó a nórdico antiguo.

En los poemas rúnicos noruegos e islandeses aparecen los nombres y símbolos de las 16 runas del futhark joven:

Variaciones caligráficas de cada runa.
Runa Nombre
nórdico antiguo
Transliteración Sonido AFI CCS Significado
Fe f, v /f/, /v/ /ᚠ/ Riqueza
Ur u, ,y, o, v/w /u(ː)/, /y(ː)/, /ɔ(ː)/, /w/ /ᚢ/ Hierro/lluvia
Thurs þ, ð /θ/, /ð/ /ᚦ/ Gigante Jotun
Oss ą, o /ɑ̃/, /o(ː)/ /ᚬ/ As (dios)
Reidh r /r/ /ᚱ/ Cabalgar/viajar
Kaun k, g /k/, /g/ /ᚴ/ Úlcera/enfermedad
Hagall h /h/ /ᚼ/ Granizo
Naudhr/naud n /n/ /ᚾ/ Necesidad
Is/iss i /i(ː)/ /ᛁ/ Hielo
Ár a /a(ː)/ /ᛅ/ Abundancia
Sol s /s/ /ᛋ/ Sol
Tyr t,d /t/, /d/ /ᛏ/ Dios de la guerra
Bjarkan p, b /p/, /b/ /ᛒ/ Abedul
Madhr/madr m /m/ /ᛘ / Hombre
Logr/lǫgr l /l/ /ᛚ/ Lago/agua

Yr ʀ /ɹ/, /r/ /ᛦ/ Tejo

Alfabeto latino[editar]

El alfabeto latino usado en el nórdico se compone de las siguientes letras: a, á, b, d, ð, e, é, f, g, h, i, í, j, k, l, m, n, o, ó, p, r, s, t, u, ú, v, x, y, ý, þ, æ, œ, ǫ, ø. Como se puede apreciar, el nórdico diferencia entre vocales cortas y largas, llevando una tilde estas últimas. Dadas las dificultades al escribir ciertos caracteres en el ordenador, en algunas versiones de textos podría variar un poco la ortografía. Por ejemplo: ð se cambia por th o dh, þ por th, æ por ae, œ por oe, ǫ por ö.

Letra como en... Sonido AFI Sonido SAMPA Aclaración
a maðr [ɑ] [A] a breve
á bátr [ɑː] [A:] a larga
b borð [b] [b] b
d dagr [d] [d] d
ð eða [ð] [D] th inglesa en "that"
e hestr [e] [e] e breve
é hér [eː] [e:] e larga
f [f] [f] f
hafa v] [v] v castellana antigua, v inglesa/francesa
g góð [g] [g] g
geta [ç] [C]
saga [ɣ] [G]
h hafa [h] [h] h germánica
i fiskr [i ] [i] i breve
í knífr [iː] [i:] i larga
j jól [j] [j] y
k kúpa [kʰ] [k^h]
ská, aka [k] [k]
kerti [cʰ] [c^h]
skella, haki [c] [c]
l [l] [l] l
m maðr [m] [m] m
n [n] [n] n
o konungr [o] [o] o abierta breve
ó þjófr [oː] [o:] o abierta larga
p prestr [pʰ] [p^h] p aspirada
spá, api [p] [p] p
r rós [r] [r] rr
s [s] [s] s
t tól [tʰ] [t^h] t aspirada
standa, hata [t] [t] t
u konungr [u] [u] u breve
ú úlfr [uː] [u:] u larga
v vandi [w] [w] w
x sax [ks] [ks] x
y ykkr [y] [y] vocal labial anterior breve (como: u francesa, ü alemana, y latina o υ griega)
ý Týr [yː] [y:] lo mismo que arriba pero larga
þ þykk [θ] [T] z
æ þær [ɛː] [E:] è larga
œ grœnn [øː] [2:] e labial larga (eu en francés)
ǫ mjǫk [ɔ] [O] o labial
ø gjøra [ø] [2] e labial breve

Algunos grupos de letras puede tener una pronunciación característica:

Letras como en... Sonido AFI Sonido SAMPA Aclaración
ei - [ɛi] [Ei] ei
ey - [œy] [9y] euille francés en “feuille”
gj gjóta [ç] [C]
hv hvít [w̥] [w_0]
hr hrós [r^0] [r^0] r silenciada
ng ung [ŋg] [Ng]
hn hnefi [n^0] [n^0] n silenciada
hl hló [l^0] [l^0] l silenciada
pt krapt [ft] [ft]
kt rakt [xt] [xt] jt
gt sagt [ɣt] [Gt]
gg hagga [gg] [gg] g de doble duración

Notas sobre la pronunciación[editar]

  • Las palabras llevan el acento siempre en la primera sílaba. En las palabras compuestas cada lexema lleva acento en la primera sílaba, llevando el primer lexema un acento principal y el segundo un acento secundario.
  • Las letras dobles como “ll” en “alla” se pronuncian las dos, es decir, que las letras dobles suenan exactamente el doble de tiempo que una simple.

Pronombres[editar]

Pronombres personales[editar]

1ª Persona 2ª Persona 3ª Persona Reflexivo
Sg Du Pl Sg Du Pl Sg Pl Sg Pl
Mas Fem Neu Mas Fem Neu
Nominativo ek vit vér þú þit þér hann hon þat þeir þær þau
Acusativo mik okkr oss þik ykkr yðr hana þá sik
Dativo mér þér honum henni því þeim sér
Genitivo min okkar vár þín ykkar yðar hans hennar þess þeira sín

Pronombres demostrativos[editar]

Cercanía Lejanía
Sg Pl Sg Pl
Mas Fem Neu Mas Fem Neu Mas Fem Neu Mas Fem Neu
Nominativo þessi þeta þessir þessar þessi þat þeir þær þau
Acusativo þenna þessa þetta þessa þann þá þá
Dativo þessum þessari þessu þessum þeim þeiri því þeim
Genitivo þessa þessarar þessa þessara þess þeirar þess þeira

Pronombres indefinidos[editar]

Sg Pl
Mas Fem Neu Mas Fem Neu
Nominativo nǫkkurr nǫkkur nǫkkut nǫkkurir nǫkkurar nǫkkur
Acusativo nǫkkurn nǫkkura nǫkkura
Dativo nǫkkurum nǫkkurri nǫkkuru nǫkkurum
Genitivo nǫkkurs nǫkkurrar nǫkkurs nǫkkurra

Pronombres interrogativos[editar]

Sentido plural (quién/cuál de tantos) Sentido dual (quién/cuál de los dos)
Mas Fem Neu Mas Fem Neu
Sg Nom hverr hver hvert hvárr hvár hvárt
Acu hver hverja hvárn hvára
Gen hvers hverrar hvers hvárs hvárrar hvárs
Dat hverjum hverri hverju hvárum hvárri hváru
Pl Nom Hverir hverjar hver Hvárir hvárar hvár
Acu hverja hvára
Gen hverra hvárra
Dat hverjum hvárum

Sustantivos[editar]

Los sustantivos se declinan siguiendo un patrón según sean fuertes o débiles; masculinos, femeninos o neutros; y sus subtipos. Al buscar en un diccionario, por ejemplo, la palabra hundr, ésta aparecería de la siguiente manera: "hundr (-s, -ar), m.". Al ver esto podemos saber que es masculino y su declinación la 1ª.

Fuerte[editar]

Masculino[editar]

1ª Declinación: gen. sing. -s,
nom. pl. -ar, acu. pl. -a.
2ª Declinación: gen. sing. -ar,
nom. pl. -ir, acu. pl. -i.
3ª Declinación:
acu. pl. -n.
4ª Declinación:
nom. and acu. pl. -r.
SING NOM hund-r him-in-n læku-ir fund-r bekk-r kǫtt-r vetr
ACU hund him-in lækn-i fund bekk kǫtt
GEN hund-s him-in-s lækn-is fund-ar bekk-jar katt-ar vetr-ar
DAT hund-i him-n-i lækn-i fund-i bekk kett-i vetr-i
PLUR NOM hund-ar him-n-ar lækn-ar fund-ir bekk-ir kett-ir vetr eigend-r
ACU hund-a him-n-a lækn-a fund-i bekk-i kǫtt-u
GEN fund-a bekk-ja katt-a vetr-a eigand-a
DAT hund-um him-n-um lækn-um fund-um bekk-jum kǫtt-um vetr-um eigǫnd-um

Femenino[editar]

1ª Declinación: gen. sing. y nom. pl. -ar. 2ª Declinación: gen. sing. -ar, nom. pl. -ir. 3ª Declinación: nom. pl. -r.
SING NOM nál fit heið-r tíð hǫfn sól eik bók
ACU hieð-i
GEN nál-ar fit-jar heið-ar tíð-ar hafn-ar sól-ar eik-ar bók-ar
DAT nál fit heið-i tíð hǫfn sól-u eik bók
PLUR NOM nál-ar fit-jar heið-ar tíð-ir hafn-ir sól-ir eik bók
ACU
GEN nál-a fit-ja heið-a tíð-a hafn-a sól-a eik-a bók-a
DAT nál-um fit-jum heið-um tíð-um hǫfn-um sól-um eik-um bók-um

Neutro[editar]

1ª Declinación 2ª Declinación
SING NOM skip barn nes hǫgg klæði ríki
ACU
GEN skip-s barn-s nes-s hǫgg-s klæði-s ríki-s
DAT skip-i barn-i nes-i hǫgg-vi klæði ríki
PLUR NOM skip bǫrn nes hǫgg klæði ríki
ACU
GEN skip-a barn-a nes-ja hǫgg-va klæð-a rík-ja
DAT skip-um bǫrn-um nes-jum hǫgg-um klæð-um rík-jum

Débil[editar]

Masculino Femenino Neutro
SING NOM tím-i steð-i tung-a ald-a ell-i aug-a hjart-a
ACU tím-a steð-ja tung-u ǫld-u|
GEN
DAT
PLUR NOM tím-ar steð-jar tung-ur ǫld-ur aug-u hjǫrt-u
ACU tím-a steð-ja
GEN tung-na aug-na hjart-na
DAT tím-um steð-jum tung-um ǫld-um aug-um hjǫrt-um

Adjetivos[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Adjetivos

Verbos[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Verbos

Género y número[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Género y número

Conjunciones[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Conjunciones

Preposiciones[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Preposiciones

La oración[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/La oración

Números[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Números

Conjugación[editar]

Nórdico Antiguo/Gramática/Conjugación