Esperanto/Lecturas/Texto completo

Himno

La espero

---

La Espero estas beletro skribita de L. L. Zamenhof, tia teksto estas uzita ofte kiel Esperanta himno y kutime oni kantas ĝin kun la muzikaĵo verkita de Félicien Menu de Ménil.

Esperanto

Español

La esperanza

---

La Espero [la esperanza Hispanlingve] es un poema escrito por L. L. Zamenhof (1859-1917), el iniciador del idioma Esperanto. La canción es a menudo utilizada como el himno del Esperanto y ahora generalmente cantada con música compuesta por Félicien Menu de Ménil.

En la mondon venis nova sento,
tra la mondo iras forta voko;
per flugiloj de facila vento
nun de loko flugu ĝi al loko. Al mundo ha llegado un nuevo sentimiento,
Recorre el mundo una fuerte llamada;
En alas de un viento ligero
vuele ahora de un lugar a otro. Ne al glavo sangon soifanta
Ĝi la homan tiras familion:
al la mond' eterne militanta
Ĝi promesas sanktan harmonion. No a la espada sedienta de sangre
Esta llama a la familia humana:
Al mundo que eternamente guerrea
Le promete una santa armonía. Sub la sankta signo de l' espero
kolektiĝas pacaj batalantoj,
kaj rapide kreskas la afero
per laboro de la esperantoj. Bajo el sagrado signo de la esperanza
Se reúnen los combatientes de la paz
Y pronto avanza la obra
Por el trabajo de los esperanzados. Forte staras muroj de miljaroj
inter la popoloj dividitaj;
sed dissaltos la obstinaj baroj,
per la sankta amo disbatitaj. Fuertes se levantan los muros milenarios
Entre los pueblos divididos
Pero saltarán en pedazos las obstinadas barreras
Que con sagrado amor serán derrumbadas Sur neŭtrala lingva fundamento,
komprenante unu la alian,
la popoloj faros en konsento
unu grandan rondon familian. Sobre un fundamento lingüístico neutral
Comprendiéndose los unos a los otros
Los pueblos harán de común acuerdo
Una sola gran familia Nia diligenta kolegaro,
en laboro paca ne laciĝos,
ĝis la bela sonĝo de l' homaro
por eterna ben' efektiviĝos. Nuestros laboriosos camaradas
En la tarea de la paz no desfallecerán
Hasta que el bello sueño de la humanidad
Para bendición eterna se realice.

Proverbios de Zamenhof

Zamenhofa Proverbaro

---

La plena listo de la Zamenhofa Proverbaro estas ĉe Esperanta Vikicitaĵoj.
Zamenhofa Proverbaro

Esperanto

Español

Proverbios de Zamenhof

---

La lista completa de los proverbios de Zamenhof, se encuentra en Wikicitas en Esperanto.
Zamenhofa Proverbaro

Li estas en acida humoro Él está de mal humor Ne ekpepi! No piar! Promesita trezoro estas sen valoro Tesoro prometido no tiene valor. Ne voku diablon, ĉar li povas aperi No llame al diablo, porque le puede aparecer. Al vi oni predikas kaj nin oni pikas A ti se te predica, y a nosotros se nos pica Famo kredon allogas, sed tre ofte mensogas Fama atractiva creencia, pero muy a menudo miente Kiu diras la veron, havas suferon Quien dice la verdad; tiene sufrimiento Selante ĉevalon, oni ĝin karesas Ensillando el caballo, uno lo acaricia Prokrastita ne estas perdita Aplazar no está perdido Elverŝi sur iun sian koleron Verter sobre alguien su cólera Por malsanulo forto, por kokido la morto Para el enfermo la fuerza, para el pollo la muerte. Akiro kaj perdo rajdas duope Ganancia y pérdida cabalgan de a dos Kontraŭ tuta kohorto eĉ Herkulo estas malforta En contra de toda la cohorte, incluso Hércules es débil Akvo kura, akvo pura Agua que corre, agua pura Tra vitro de teruro pligrandiĝas la mezuro A travéz del vidrio del terror se agranda la medida. Ju disputo pli forta, des pli multaj la vortoj Una disputa mas fuerte cuanto mas palabras Batita komprenas aludon Golpeado comprendes referencia Pli facile estas multon elspezi, ol malmulton enspezi Más fácilmente es gastar mucho, que poco ganar Ni reciproke nin konas, klarigon ne bezonas Quienes reciprocamente se conocen, aclaracion no necesitan Kuradi kiel venenita muso Corre como un ratón envenenado Ne ĉio brilanta estas diamanto No todo lo que brilla es diamante Oni batas per vipo, por ke sentu la ripo Se golpea con un látigo, para que sienta la costilla Dio donis oficon, Dio donas kapablon Dios dio un oficio; Dios da capacidad Longe ŝtelas ŝtelisto, tamen fine li pendos Largamente el ladrón roba, no obstante al final se colgará Pri la lupo rakonto, kaj la lupo renkonte Sobre el cuento del lobo, y encontrarse con el lobo Azen' al azeno riproĉas malsaĝon Un burro a otro burro le reprocha lo bruto Sub sekuro promesojn tenu, sed doninte ne reprenu Bajo seguro tenga promesas, pero dando no retenga Komercisto estas ĉasisto, li rigardas, kiu sin ne gardas Comerciante es un cazador, él mira, quien a su vez no custodia Kia la kapo, tia la ĉapo A tal cabeza, Tal sombrero Ĉio transmara estas ĉarma kaj kara Al otro lado del mar todo es encantador y querido Liberulo iras, kien li deziras El hombre libre va a donde desea. Al kokino la ovo lecionojn ne donu A la gallina, el huevo no le da lecciones Oni batas ne la aĝon, sed la vizaĝon Se golpea no la edad, sino la cara Kiu volas komerci, tiu saĝon bezonas Quien quiere comerciar, ese necesita sabiduria Oro nur fingron eksvingas kaj ĉion atingas Oro solamente agita dedo y todo consigue Kio doloras, pri tio ni ploras Lo que duele, por eso lloramos Nek al temo, nek al celo Ni al tema, ni al objetivo Fari al iu bonan lavon Hacerle a alguien una buena lavada Fiŝo granda naĝas profunde Pez grande nada profundo La konscienco lin ne turmentas La conciencia a él no atormenta Kiu trans muro aŭskultas, tiun la muro insultas Quien escucha a travez de paredes, a ese la pared insulta Infana inklino restas ĝis la fino Inclinación infantil permanece hasta el fin Ricevi muŝon en la cerbon Recibir una mosca en el cerebro La sigelo ankoraŭ ne estas metita El sello aún no está colocado Volo kaj deziro leĝojn ne konas Querer y desear no conocen leyes. Li zorgas pri ĝi kiel pri neĝo pasintjara Él se preocupa de él como acerca de la nieve el año pasado Al amiko nova ne fidu sen provo Del amigo nuevo no confiarse sin ponerlo a prueba Birdo kantas laŭ sia beko El pájaro canta según su pico Elmeti la okulon kaj vidi nulon Exponer el ojo y ver cero Li kuraĝon kolekti ne bezonas Él no necesita reunir coraje Pli feliĉa sinjoro sen havo, ol riĉulo sed sklavo Mas feliz hombre sin tener que rico esclavo Samaj kondiĉoj, samaj superstiĉoj Las mismas condiciones, las mismas superesticiones. Se en kor' io sidas, vizaĝo perfidas Si en el corazón algo está sentado, el rostro traiciona Instruas mizero manĝi panon sen butero La miseria enseña comer pan sin mantequilla. Pago de ŝuldanto estas bona en ĉiu kvanto Pago de deudor es bueno en toda cantidad. Post sufero venas prospero Después del sufrimiento viene la prosperidad. Kiu glutis tro multe, tiu agas tro stulte Quien tragó demasiado, ese actúa muy estúpido Okazo faras ŝteliston La ocasión hace al ladrón La lipoj ne montru, kion manĝis la buŝo Los labios no muestran, que comió la boca. Nin instruas eraro, kiun faras najbaro El error nos enseña,a quien hace vecino Pli efike ol bato pelas malsato Mas eficaz que el látigo es el hambre. Sako ne sonas -- amiko ne konas Bolsa que no suena, amigo no conoce. Esti en Romo kaj ne vidi la Papon Estar en Roma y no ver al Papa En malsata familio mankas harmonio En familia hambrienta falta armonia Saĝa tenas aferon, malsaĝa esperon El sabio labora, el ignorante espera. Ne pentru diablon sur la muro No dibuje al diablo sobre la pared Per pacienco kaj fervoro sukcesas ĉiu laboro Con paciencia y fervor se termina toda labor Tro elektema ricevas nenion Quien mucho escoge nada recibe. Kiun la sorto karesas, al tiu ĉio sukcesas A quien la suerte acaricia, todo le sale bien Kiu ne akiras, kiam li povas, sed jam ne retrovas Quién no adquiere, cuando puede, éste desea más tarde, pero ya no se encuentra Riveretoj fluas al riveroj Los arroyos fluyen al rio. Li estas homo sperta kaj lerta Él es hombre experto y hábil.

Selección de poemas

Ho, mia kor'!

Esperanto

Español

Oh, Corazón mío! Ho, mia kor', ne batu maltrankvile,
El mia brusto nun ne saltu for!
Jam teni min ne povas mi facile,
Ho, mia kor'! ¡Oh, corazón mío, no latas intranquilo,
No saltes ahora de mi pecho!
¡Ya no puedo sostenerme fácilmente,
Oh, corazón mío! Ho, mia kor'! Post longa laborado
Ĉu mi ne vinkos en decida hor'?
Sufiĉe! Trankviliĝu de l' batado,
Ho, mia kor'! ¡Oh, corazón mío! Tras un prolongado esfuerzo
¿No venceré en la hora decisiva?
¡Basta! Tranquilízate por la batalla.
¡Oh, corazón mío! Verso 6

• vinkos = praversio de venkos
• decida = t.e. decidiga

En el verso 6

• vinkos = Versión antigua de venkos
• decida = t.e. decidiga

Patro Nia

Esperanto

Español

Padre Nuestro Patro nia, kiu estas en la ĉielo,
sanktigata estu Via nomo.

Venu Via regno.
Fariĝu Via volo,
kiel en la ĉielo, tiel ankaŭ sur la tero.

Padre nuestro, que estás en el cielo,
santificado sea tu nombre.
Venga tu reino
Hágase tu deseo,
En el cielo como también en la tierra. Nian panon ĉiutagan donu al ni hodiaŭ.
Kaj pardonu al ni niajn ŝuldojn,
kiel ankaŭ ni pardonas al niaj ŝuldantoj.
Kaj ne konduku nin en tenton,
sed liberigu nin de la malbono. El pan nuestro de cada día, dánoslo hoy
y perdona nuestras deudas
como nosotros perdonamos a nuestros deudores
y No nos conduzcas en tentación,
libranos del mal Ĉar Via estas la regno
kaj la potenco
kaj la gloro eterne. Porque tuyo es el reino
y la fuerza
y la gloria eterna Amen. Amén

Manifiesto de Raumo

Manifesto de Raŭmo Ĉi tiu dokumento ricevas la nomon de la urbo, en Finnlando, kie oni debatis, okaze de la 36a Internacia Junulara Kongreso (1980 07 25 / 08 01), la temon "Esperanto en la 80aj jaroj: celoj kaj metodoj". Ĝi ankoraŭ ne esprimas la oficialan opinion de TEJO kiel organizo, sed nur de tiuj, individuoj kaj grupoj, kiuj subskribis aŭ subskribos ĝin. La originalo de la Manifesto troviĝas ĉe FEJO (Finnlanda Esperantista Junulara Organizo), kiu akceptas eventualajn aliĝojn en skriba formo ĝis 1980 12 31. [FEJO, ĉe s-ro B.Holmberg, Arentikuja 1 B 253, SF-00410 Helsinki 41, Finnlando.] Krizo de identeco La subskribintoj konstatis kontraŭdiron en la sinteno de la esperantistaro, kvazaŭ konflikton inter idea superegoo kaj egoo: nia superegoo igas nin prediki al la aliaj homoj pri kelkaj mitoj - la dua lingvo por ĉiu / la angla lingvo estas nia malamiko / Unuiĝintaj Nacioj devas adopti Esperanton, ktp - kaj laŭdegi la lingvon eĉ neobjektive okaze de intervjuo; samtempe, inter ni, ni ĝuas kaj aplikas Esperanton laŭ tio kio ĝi efektive estas, sendepende de la pracelaj sloganoj. Tio ja estas krizo de identeco, kaj ni sentas la neceson motivi nian esperantistecon per io pli kohera. Kritiko de praceloj Ni kredas ke: a) la oficialigo de Esperanto estas nek verŝajna nek esenca dum la 80aj jaroj - oni havu alternativajn celojn; b) la faligo de la angla lingvo estas nek tasko nek zorgo de la esperantistoj: finfine la angla rolas nur kiel helplingvo, analoge al la franca siatempe (eĉ malpli grave ol iam la franca mem); Zamenhof neniam proponis al la E-movado kiel celon kontraŭstari la francan, ĉar por Esperanto li antaŭvidis pli valoran alternativan rolon. Niaj celoj Ni celas disvastigi Esperanton por pli kaj pli, iom post iom realigi ĝiajn pozitivajn valorojn: a) propedeŭtiko por lingvoinstruado; b) kontaktoj inter ordinaraj homoj; c) kontaktoj sendiskriminaciaj; ĉ) novtipa internacia kulturo. Lige kun la lasta valoro, ni emfazas ke la serĉado de propra identeco igis nin koncepti esperantistecon kvazaŭ la aparteno al mem elektita diaspora lingva minoritato. La kresko de niaj fortoj kaj la aliĝo de novaj homoj estas nepre kondiĉitaj de la konsciiĝo pri tiuj ĉi valoroj. La kongresoj kiel vojo al kresko Internaciaj kongresoj kaj renkontiĝoj estas esencaj por la asimiliĝo de homoj al nia lingva komunumo: necesas unuflanke kongresi pli ofte inter ni, kaj rezervi la kunsidadon de gvidorganoj al apartaj funkciulaj kunvenoj, laŭ la modelo de la TEJO-seminario en Strasburgo (junio 1980), kaj aliflanke necesas fortigi la uzon de E-o kiel laborlingvo en fakaj konferencoj internaciaj, laŭ la modelo de la Freinet-instruistoj. Ni kredas ke la unua jarcento de Esperanto pruvis la taŭgecon de la lingvo por esprimi ĉion; meze de la 80aj jaroj, komence de la dua jarcento, ni devos ekmontri al la mondo ke ni kapablas ankaŭ diri ion - ion kulture originalan kaj internacie valoran. Manifiesto de Raumo Este documento recibe el nombre de la ciudad, en Finlandia, donde se debatió; esto ocurrió durante el 36º kongreso Internacional Juvenil [25 jul - 01 ago 1980]. Y el tema fue "Esperanto en los años 80: metas y métodos" El Manifiesto de Raumo no expresa la opinión oficial de TEJO como organización, aunque exprese la opinión de aquellos individuos y grupos que se suscribieron o suscribirán. El documento original del Manifiesto se encuentra en FEJO (Finnlanda Esperantista Junulara Organizo), que acepta eventuales adhesiones por escrito hasta el 31 de Diciembre de 1980. [FEJO, ĉe s-ro B.Holmberg, Arentikuja 1 B 253, SF-00410 Helsinki 41, Finnlando.] 1 Una crisis de identidad Los firmantes notaron una contradicción en la actitud de la comunidad esperantista, como si se tratara de un conflicto entre el superyó ideológico y el ego: nuestro superyó nos hace predicar a otras personas sobre algunos mitos: el segundo idioma para todos / el idioma inglés es nuestro enemigo / UNO debe adoptar esperanto, etc. - y elogiar el idioma incluso sin objetividad con motivo de una entrevista; al mismo tiempo, entre nosotros, disfrutamos y aplicamos el esperanto por lo que realmente es, independientemente de los eslóganes previos al objetivo. Esta sí que es una crisis de identidad, y sentimos la necesidad de motivar nuestro esperantismo con algo más coherente. 2. Críticas a los objetivos preliminares Creemos que: a) la oficialización del Esperanto no es probable ni imprescindible durante los años 80 - se deben buscar objetivos alternativos; b) el abandono del idioma inglés no es tarea ni preocupación de los esperantistas: al final, el inglés solo juega un papel como lengua auxiliar, análoga al francés en ese momento (incluso menos importante que el propio francés); Zamenhof nunca propuso al movimiento electrónico como objetivo para oponerse al francés, porque imaginó un papel alternativo más valioso para el esperanto. 3. Nuestros objetivos Nuestro objetivo es difundir cada vez más el Esperanto, para realizar poco a poco sus valores positivos: a) propedéutica para la enseñanza del idioma; b) contactos entre personas comunes; c) contactos no discriminatorios; c) un nuevo tipo de cultura internacional. En relación con el último valor, destacamos que la búsqueda de nuestra propia identidad nos ha llevado a concebir el esperantismo como perteneciente a una minoría lingüística diaspórica autoseleccionada. El crecimiento de nuestras fuerzas y la incorporación de nuevas personas están necesariamente condicionados por la conciencia de estos valores. 4. Los congresos como vía de crecimiento Los congresos y encuentros internacionales son fundamentales para la asimilación de las personas a nuestra comunidad lingüística: por un lado, es necesario celebrar congresos más a menudo entre nosotros, y reservar las reuniones de los órganos de gobierno por separado. reuniones de funcionarios, según el modelo del seminario TEJO de Estrasburgo (junio de 1980), y por otro lado es necesario potenciar el uso de la Eo como lengua de trabajo en congresos internacionales especializados, según el modelo de los profesores Freinet . 5. Creemos que el primer siglo de Esperanto demostró la idoneidad de la lengua para expresarlo todo; a mediados de los años 80, a principios del siglo II, tendremos que mostrarle al mundo que también somos capaces de decir algo, algo culturalmente original e internacionalmente valioso".

Otros proverbios

Marjorie Boulton-aj Proverboj

Esperanto

Español

Proverbios de Marjorie Boulton Lernado era,era,era : kaj vi iam estos klera. Aprendiendo erra, erra, erra: y un día serás educado Malforta kandelo venas: mallumo jam ne tute plenas. Una llama débil viene; la oscuridad ya no reina totalmente. Kiu tro certas pri sia vero, kreas inferon sur la tero. Quien mucho asegura sobre su verdad, crea un infierno sobre la tierra. Timigu min, kaj mi obeos honte ; konvinku min, kaj mi obeos volonte. Hágame temer y obedeceré por pena; convenzame y voluntariamente obedecere. Ke knabo ŝtelis prunon, ne nigrigos la sunon. Que un niño robo una ciruela, no ennegrecerá el sol. Cxion beligas arda amo ; hipopotaminon por hipopotamo. El amor ardiente embellece todo; cada hipopotama para su hipopotamo. Prudento ektimas, se promesoj senlimas. Un prudente empieza a temer, si las promesas se extralimitan. Ore belas la fazano ; blue belas genciano. El faisán es hermoso en oro; la genciana en azul Pli bone violetoj al persono, ol orkideoj al tombŝtono. Mejor violetas a la persona, que orquídeas a la tumba. Esploru la kavernon, sed portu lanternon. Explora la caverna, pero lleva linterna. Kiu neniam estimas, lia spirito ŝlimas. El que nunca aprecia, su espíritu se enturbia. Multaj milonoj iĝas milionoj. Muchos miles se vuelven millones. Jes, se iel flugus talpoj, ili flugus super alpoj. Sí, si los topos pudieran volar de alguna manera, volarían sobre los Alpes

Refranes y frases hechas

Aliaj Esperantaj Proverboj

• Kion vi ne vidas tage, tion vi ne vidos nokte.
• Tiomlonge, ke leonoj ne havos siajn historiistojn proprajn, la ĉasrakontoj laŭdos la ĉasiston.
• Vian fingron malsanan ne vidigu, ĉar ĉiu ĝin batus.

Otros Proverbios Esperantistas

• Lo que no ves de día, no verás de noche.
• Durante mucho tiempo, que los leones no tengan sus propios historiadores, los cuentos de cacerías alaban al cazador.
• Tu dedo enfermo no deja ver, porque todo él golpea

Esperanto Español Kiu frue leviĝas, facile riĉiĝas El que pronto se levanta, pronto se enriquece
Al que madruga, Dios le ayuda Pli bone malfrue ol neniam Más vale tarde que nunca. Kiu volas, tiu povas El que quiere, puede Fordormi la okazon Dejar pasar la ocasión Tempo estas mono El tiempo es dinero (oro) Kiu forton ne havas, ĉiam malpravas El que no tiene fuerza, nunca tiene razón
Quién tiene padrinos se bautiza Tio estas fiŝo de alia rivero Eso es un pez de otro río
Eso es harina de otro costal Loĝi en la fino de la mondo Vivir en el fin del mundo Inter diro kaj faro estas maro Entre el dicho y el hecho hay un mar
Entre el dicho y el hecho, hay gran trecho Kie fumo leviĝas, tie fajro troviĝas Donde se levanta el humo, ahí está el fuego
Por el humo se sabe dónde está el fuego Multe paroli kaj multe diri ne estas la samo
Sofoklo Hablar mucho y decir mucho no es lo mismo
Sófocles Mi scias nur tion, ke mi scias nenion
Sokrato Sólo sé que no sé nada
Sócrates

Cuentos traducidos

La novaj vestoj de la imperiestro

La novaj vestoj de la imperiestro Antaŭ multe da jaroj vivis imperiestro, kiu tiel treege ŝatis belajn novajn vestojn, ke li elspezis sian tutan monon por esti ĉiam bele ornamita. Li ne zorgis pri siaj soldatoj, ne ŝatis komedion kaj nek veturi en arbaro, krom nur se tio donis al li okazon montri siajn novajn vestojn. Li havis robon por ĉiu horo de la tago, kaj kiel ordinare oni diras pri ĉiu alia rego, ke li estas en la konsilistaro, tiel oni ĉiam diris ĉi tie: "La imperiestro estas en la vestoŝranko!" En la granda urbo, kie li loĝis, la vivo estis tre gaja, ĉiutage venis multaj fremduloj. Iun tagon venis du fraŭdistoj; ili ŝajnigis sin teksistoj kaj diris, ke ili komprenas teksi la plej ravan ŝtofon, kiun oni povas imagi al si. Ne nur la koloroj kaj la desegno estis io eksterordinare bela, sed la vestoj, kiujn oni kudris el la ŝtofo, havis tiun mirindan econ, ke ili fariĝas nevideblaj por ĉiu homo, kiu ne taŭgas por sia ofico, aŭ kiu estas nepermeseble stulta. "Tio estus ja bonegaj vestoj," pensis la imperiestro; "portante ilin, mi povus ekscii, kiuj viroj en mia regno ne taŭgas por tiu ofico, kiun ili havas; mi povus distingi la saĝajn de la stultaj! Jes, tiun ŝtofon oni tuj devas teksi por mi!" Kaj li donis al la du fraŭdistoj grandan antaŭpagon, por ke ili komencu sian laboron. Ili ankaŭ starigis du teksilojn kaj ŝajnigis, kvazaŭ ili laborus, sed ili havis tute nenion en la teksilo. Senĝene ili postulis la plej delikatan silkon kaj la plej bonan oron; sed tion ili metis en sian propran sakon kaj laboris per la malplenaj teksiloj, kaj eĉ ĝis malfrue en la nokto. "Nun mi tre ŝatus scii, kiom ili atingis pri la ŝtofo!" pensis la imperiestro, sed li havis iom strangan senton ĉe la koro pro la penso, ke tiu, kiu estas stulta aŭ malbone taŭgas por sia ofico, ne povas vidi ĝin; nu, li ja kredis certe, ke li ne bezonas timi pro si mem, sed tamen li volis unue sendi alian personon por rigardi, kiel statas la afero. Ĉiuj homoj en la tuta urbo sciis, kiun mirindan forton havas la ŝtofo, kaj ĉiuj estis avidaj por vidi, kiel maltaŭga aŭ stulta estas lia najbaro. "Mi sendos al la teksisto mian maljunan, honestan ministron!" pensis la imperiestro, "li povas plej bone vidi, kiel aspektas la ŝtofo, ĉar li havas kapablon, kaj neniu prizorgas sian oficon pli bone ol li!" Nun la maljuna, bonkora ministro eniris en la salonon, kie la du fraŭdistoj sidis laborantaj per la malplenaj teksiloj. "Dio gardu nin!" pensis la maljuna ministro kaj malfermegis la okulojn, "mi ja povas nenion vidi!" Sed tion li ne diris. Ambaŭ fraŭdistoj petis lin bonvole proksimiĝi kaj demandis, ĉu ne estas bela desegno kaj ravaj koloroj. Tiam ili montris al la malplena teksilo, kaj la kompatinda maljuna ministro daŭre malfermegis la okulojn, sed li povis nenion vidi, ĉar nenio estis. "Sinjoro Dio!" li pensis, "Ĉu eble mi estas stulta? Tion mi neniam kredis, kaj tion neniu homo rajtas scii! ĉu eble mi ne taŭgas por mia ofico? Ne, mi ne povas riski rakonti, ke mi ne povas vidi la ŝtofon!" "Nu, vi nenion diras pri ĝi!" diris unu el la teksantoj. "Oo, ĝi estas bela! nepre plej dolĉa!" diris la maljuna ministro kaj rigardis tra siaj okulvitroj, "tiu desegno kaj tiuj koloroj! Jes, mi diros al la imperiestro, ke ĝi treege plaĉas al mi!" "Nu, tio ĝojigas nin!" diris ambaŭ teksistoj, kaj nun ili nomis la kolorojn kaj la kuriozan desegnon. La maljuna ministro atente aŭskultis, por ke li povu diri la samon, kiam li venos hejmen al la imperiestro, kaj tion li faris. Nun la fraŭdistoj postulis pli da mono, pli da silko kaj oro, tion ili devis uzi por teksado. Ili metis ĉion en siajn proprajn poŝojn, en la teksilon venis eĉ ne unu fadeno, sed kiel antaŭe ili pluteksis per la malplena teksilo. Baldaŭ la imperiestro denove sendis alian bonkoran oficiston por vidi, kiel statas la teksado, kaj ĉu la ŝtofo baldaŭ estos preta. Okazis por li tiel same kiel por la ministro, li rigardis kaj rigardis, sed ĉar estis nenio krom la malplenaj teksiloj, li povis nenion vidi. "Jes, ĉu ĝi ne estas bela ŝtofo!" diris ambaŭ fraŭdistoj kaj montris kaj klarigis la ravan desegnon, kiu tute ne estis. "Stulta mi ne estas!" pensis la viro, "do estas mia bona ofico, por kiu mi ne taŭgas? Tio estas tre stranga! sed tion oni ne lasu iun senti!" kaj tiam li laŭdis la ŝtofon, kiun li ne vidis, kaj certigis al ili sian ĝojon pri la belaj koloroj kaj la rava desegno. "Jes, ĝi estas nepre plej dolĉa!" li diris al la imperiestro. Ĉiuj homoj en la urbo parolis pri la belega ŝtofo. Nun la imperiestro mem volis vidi ĝin, dum ĝi ankoraŭ estis en la teksilo. Kun tuta aro da elektitaj viroj, inter kiuj la du maljunaj, bonkoraj oficistoj, kiuj jam antaŭe estis tie, li nun iris al la du ruzaj fraŭdistoj, kiuj nun teksis per ĉiuj fortoj, sed sen ŝnureto aŭ fadeno. " "Jes, ĉu ĝi ne estas magnifique!" diris ambaŭ bonkoraj oficistoj. "Ĉu Via Moŝto vidas, kian desegnon, kiajn kolorojn!" kaj tiam ili montris al la malplena teksilo, ĉar ili pensis, ke la aliaj kredeble povas vidi la ŝtofon. "Kion!" pensis la imperiestro, "mi vidas nenion! Tio estas ja terura! ĉu mi estas stulta? Ĉu mi ne taŭgas por esti imperiestro? Ĉi tio estas la plej terura, kio povus okazi al mi!" "0o, ĝi estas tre bela!" diris la imperiestro, "ĝi havas mian plej altan aprobon!" kaj li kapgestis kontente kaj rigardis la malplenan teksilon; li ne volis diri, ke nenion li povas vidi. La tuta sekvantaro, kiun li havis kun si, rigardis kaj rigardis, sed ne vidis pli ol ĉiuj aliaj, sed same kiel la imperiestro ili diris, "0o, ĝi estas tre bela!" kaj ili konsilis al li preni vestojn el tiu nova belega ŝtofo unuafoje por la granda procesio okazonta. "ĝi estas magnifique! belega, eminenta!" oni diris de buŝo al buŝo, kaj ili ĉiuj estis tiel sincere ĝojaj. La imperiestro donis al ĉiu el la fraŭdistoj kavaliran krucon por fiksi en la butontruo kaj la titolon teksojunkro. La tutan nokton antaŭ tiu antaŭtagmezo, kiam la procesio devis okazi, la fraŭdistoj sidis laborantaj kaj havis pli ol dek ses kandelojn lumigitaj. Oni povis vidi, ke ili estas forte okupitaj finpretigi la novajn vestojn de la imperiestro. Ili ŝajnigis, kvazaŭ ili deprenus de la teksilo la ŝtofon, ili tondis en la aero per grandaj tondiloj, ili kudris per kudrilo sen fadeno kaj finfine diris: "Rigardu, nun la vestoj estas pretaj!" Kun siaj plej distingitaj korteganoj la imperiestro mem venis tien, kaj ambaŭ fraŭdistoj levis unu brakon, kvazaŭ ili ion tenus, kaj diris: "Rigardu, jen la pantalono! Jen la robo! Jen la mantelo!" kaj tiel plue. "Ĝi estas malpeza, kiel araneaĵo! Oni devus kredi, ke nenio estas sur la korpo, sed ĝuste tio estas ĝia avantaĝo!" "Jes!" diris ĉiuj korteganoj, sed ili povis nenion vidi, ĉar nenio estis. "Ĉu nun plej grace plaĉus al Via Imperiestra Moŝto depreni la vestojn!" diris la fraŭdistoj, kaj ni surmetos al Vi la novajn ĉi tie antaŭ la granda spegulo!" La imperiestro demetis ĉiujn siajn vestojn, kaj la fraŭdistoj faris, kvazaŭ ili surmetus ĉiun pecon de la novaj, kiuj devus esti kudritaj, kaj ili prenis lin ĉe la talio kaj faris, kvazaŭ ili alligus ion, tio estis la trenaĵo, kaj la imperiestro turnis sin kaj turnadis sin antaŭ la spegulo. "Dio, kiel tio belvestas! kiel rave ĝi sidas!" diris ili ĉiuj. "Kia desegno! kiaj koloroj! Ĝi estas multekosta vesto!" "Ekstere oni staras kun la baldakeno, kiu en la procesio estos portata super Via Moŝto!" diris la supera ceremoniestro. "Jes, mi estas ja preta!" diris la imperiestro. "Ĉu ĝi ne bone sidas!" Kaj tiam ankoraŭfoje li turnis sin antaŭ la spegulo, por ke tio ŝajnigu, kvazaŭ li vere rigardus sian ornamaĵon. La ĉambelanoj, kiuj devis porti la trenaĵon, palpis per la manoj laŭ la planko, kvazaŭ ili prenus la trenaĵon, ili iris kaj tenis en la aero, ili ne kuraĝis sentigi, ke nenion ili povis vidi. Kaj tiam la imperiestro iris en la procesio sub la belega baldakeno, kaj ĉiuj homoj sur la strato kaj en la fenestroj diris: "Dio, kiel senkomparaj estas la novaj vestoj de la imperiestro! Kiel ravan trenaĵon li havas sur la robo! Kiel bonege ĝi sidas!" Neniu volis sentigi, ke nenion li vidas, ĉar do ankaŭ li ja ne taŭgus en sia ofico, aŭ estus tre stulta. Neniu el la vestoj de la imperiestro havis tiom da sukceso. "Sed li ja havas nenion sur si!" diris eta infano. "Sinjoro Dio, aŭdu la voĉon de la senkulpulo!" diris la patro; kaj oni flustris unu al alia, kion diris la infano. "Li havas nenion sur si, diras eta infano, li havas nenion sur si!" "Li havas nenion sur si!" kriis finfine la tuta popolo. Kaj malagrabliĝis en la imperiestro, ĉar ŝajnis al li, ke ili pravas, sed li pensis jene: "Nun mi devas elteni la procesion." Kaj tiam li tenis sin ankoraŭ pli fiere, kaj la ĉambelanoj iris portante la trenaĵon, kiu tute ne estis. Los vestidos nuevos del emperador Hace de esto muchos años, había un Emperador tan aficionado a los trajes nuevos, que gastaba todas sus rentas en vestir con la máxima elegancia. No se interesaba por sus soldados ni por el teatro, ni le gustaba salir de paseo por el campo, a menos que fuera para lucir sus trajes nuevos. Tenía un vestido distinto para cada hora del día, y de la misma manera que se dice de un rey: "Está en el Consejo", de nuestro hombre se decía: "El Emperador está en el vestuario". La ciudad en que vivía el Emperador era muy alegre y bulliciosa. Todos los días llegaban a ella muchísimos extranjeros, y una vez se presentaron dos truhanes que se hacían pasar por tejedores, asegurando que sabían tejer las más maravillosas telas. No solamente los colores y los dibujos eran hermosísimos, sino que las prendas con ellas confeccionadas poseían la milagrosa virtud de ser invisibles a toda persona que no fuera apta para su cargo o que fuera irremediablemente estúpida. - ¡Deben ser vestidos magníficos! -pensó el Emperador-. Si los tuviese, podría averiguar qué funcionarios del reino son ineptos para el cargo que ocupan. Podría distinguir entre los inteligentes y los tontos. Nada, que se pongan enseguida a tejer la tela-. Y mandó abonar a los dos pícaros un buen adelanto en metálico, para que pusieran manos a la obra cuanto antes. Ellos montaron un telar y simularon que trabajaban; pero no tenían nada en la máquina. A pesar de ello, se hicieron suministrar las sedas más finas y el oro de mejor calidad, que se embolsaron bonitamente, mientras seguían haciendo como que trabajaban en los telares vacíos hasta muy entrada la noche. «Me gustaría saber si avanzan con la tela»-, pensó el Emperador. Pero habla una cuestión que lo tenía un tanto cohibido, a saber, que un hombre que fuera estúpido o inepto para su cargo no podría ver lo que estaban tejiendo. No es que temiera por sí mismo; sobre este punto estaba tranquilo; pero, por si acaso, prefería enviar primero a otro, para cerciorarse de cómo andaban las cosas. Todos los habitantes de la ciudad estaban informados de la particular virtud de aquella tela, y todos estaban impacientes por ver hasta qué punto su vecino era estúpido o incapaz. «Enviaré a mi viejo ministro a que visite a los tejedores -pensó el Emperador-. Es un hombre honrado y el más indicado para juzgar de las cualidades de la tela, pues tiene talento, y no hay quien desempeñe el cargo como él». El viejo y digno ministro se presentó, pues, en la sala ocupada por los dos embaucadores, los cuales seguían trabajando en los telares vacíos. «¡Dios nos ampare! -pensó el ministro para sus adentros, abriendo unos ojos como naranjas-. ¡Pero si no veo nada!». Sin embargo, no soltó palabra. Los dos fulleros le rogaron que se acercase le preguntaron si no encontraba magníficos el color y el dibujo. Le señalaban el telar vacío, y el pobre hombre seguía con los ojos desencajados, pero sin ver nada, puesto que nada había. «¡Dios santo! -pensó-. ¿Seré tonto acaso? Jamás lo hubiera creído, y nadie tiene que saberlo. ¿Es posible que sea inútil para el cargo? No, desde luego no puedo decir que no he visto la tela». - ¿Qué? ¿No dice Vuecencia nada del tejido? -preguntó uno de los tejedores. - ¡Oh, precioso, maravilloso! -respondió el viejo ministro mirando a través de los lentes-. ¡Qué dibujo y qué colores! Desde luego, diré al Emperador que me ha gustado extraordinariamente. - Nos da una buena alegría -respondieron los dos tejedores, dándole los nombres de los colores y describiéndole el raro dibujo. El viejo tuvo buen cuidado de quedarse las explicaciones en la memoria para poder repetirlas al Emperador; y así lo hizo. Los estafadores pidieron entonces más dinero, seda y oro, ya que lo necesitaban para seguir tejiendo. Todo fue a parar a su bolsillo, pues ni una hebra se empleó en el telar, y ellos continuaron, como antes, trabajando en las máquinas vacías. Poco después el Emperador envió a otro funcionario de su confianza a inspeccionar el estado de la tela e informarse de si quedaría pronto lista. Al segundo le ocurrió lo que al primero; miró y miró, pero como en el telar no había nada, nada pudo ver. - ¿Verdad que es una tela bonita? -preguntaron los dos tramposos, señalando y explicando el precioso dibujo que no existía. «Yo no soy tonto -pensó el hombre-, y el empleo que tengo no lo suelto. Sería muy fastidioso. Es preciso que nadie se dé cuenta». Y se deshizo en alabanzas de la tela que no veía, y ponderó su entusiasmo por aquellos hermosos colores y aquel soberbio dibujo. - ¡Es digno de admiración! -dijo al Emperador. Todos los moradores de la capital hablaban de la magnífica tela, tanto, que el Emperador quiso verla con sus propios ojos antes de que la sacasen del telar. Seguido de una multitud de personajes escogidos, entre los cuales figuraban los dos probos funcionarios de marras, se encaminó a la casa donde paraban los pícaros, los cuales continuaban tejiendo con todas sus fuerzas, aunque sin hebras ni hilados. - ¿Verdad que es admirable? -preguntaron los dos honrados dignatarios-. Fíjese Vuestra Majestad en estos colores y estos dibujos - y señalaban el telar vacío, creyendo que los demás veían la tela. «¡Cómo! -pensó el Emperador-. ¡Yo no veo nada! ¡Esto es terrible! ¿Seré tonto? ¿Acaso no sirvo para emperador? Sería espantoso». - ¡Oh, sí, es muy bonita! -dijo-. Me gusta, la apruebo-. Y con un gesto de agrado miraba el telar vacío; no quería confesar que no veía nada. Todos los componentes de su séquito miraban y remiraban, pero ninguno sacaba nada en limpio; no obstante, todo era exclamar, como el Emperador: - ¡oh, qué bonito! -, y le aconsejaron que estrenase los vestidos confeccionados con aquella tela, en la procesión que debía celebrarse próximamente. - ¡Es preciosa, elegantísima, estupenda! - corría de boca en boca, y todo el mundo parecía extasiado con ella. El Emperador concedió una condecoración a cada uno de los dos bellacos para que se la prendieran en el ojal, y los nombró tejedores imperiales. Durante toda la noche que precedió al día de la fiesta, los dos embaucadores estuvieron levantados, con dieciséis lámparas encendidas, para que la gente viese que trabajaban activamente en la confección de los nuevos vestidos del Soberano. Simularon quitar la tela del telar, cortarla con grandes tijeras y coserla con agujas sin hebra; finalmente, dijeron: - ¡Por fin, el vestido está listo! Llegó el Emperador en compañía de sus caballeros principales, y los dos truhanes, levantando los brazos como si sostuviesen algo, dijeron: - Esto son los pantalones. Ahí está la casaca. - Aquí tenéis el manto... Las prendas son ligeras como si fuesen de telaraña; uno creería no llevar nada sobre el cuerpo, mas precisamente esto es lo bueno de la tela. - ¡Sí! - asintieron todos los cortesanos, a pesar de que no veían nada, pues nada había. - ¿Quiere dignarse Vuestra Majestad quitarse el traje que lleva -dijeron los dos bribones- para que podamos vestiros el nuevo delante del espejo? Quitóse el Emperador sus prendas, y los dos simularon ponerle las diversas piezas del vestido nuevo, que pretendían haber terminado poco antes. Y cogiendo al Emperador por la cintura, hicieron como si le atasen algo, la cola seguramente; y el Monarca todo era dar vueltas ante el espejo. - ¡Dios, y qué bien le sienta, le va estupendamente! -exclamaban todos-. ¡Vaya dibujo y vaya colores! ¡Es un traje precioso! - El palio bajo el cual irá Vuestra Majestad durante la procesión, aguarda ya en la calle - anunció el maestro de Ceremonias. - Muy bien, estoy a punto -dijo el Emperador-. ¿Verdad que me sienta bien? - y volvióse una vez más de cara al espejo, para que todos creyeran que veía el vestido. Los ayudas de cámara encargados de sostener la cola bajaron las manos al suelo como para levantarla, y avanzaron con ademán de sostener algo en el aire; por nada del mundo hubieran confesado que no veían nada. Y de este modo echó a andar el Emperador bajo el magnífico palio, mientras el gentío, desde la calle y las ventanas, decían: - ¡Qué preciosos son los vestidos nuevos del Emperador! ¡Qué magnífica cola! ¡Qué hermoso es todo!-. Nadie permitía que los demás se diesen cuenta de que nada veía, para no ser tenido por incapaz en su cargo o por estúpido. Ningún traje del Monarca había tenido tanto éxito como aquél. ¡Pero si no lleva nada! -exclamó de pronto un niño. - ¡Dios bendito, escuchad la voz de la inocencia! - dijo su padre; y todo el mundo se fue repitiendo al oído lo que acababa de decir el pequeño. - ¡No lleva nada; es un chiquillo el que dice que no lleva nada! - ¡Pero si no lleva nada! -gritó, al fin, el pueblo entero. Aquello inquietó al Emperador, pues barruntaba que el pueblo tenía razón; mas pensó: «Hay que aguantar hasta el fin». Y siguió más altivo que antes; y los ayudas de cámara continuaron sosteniendo la inexistente cola.

Koboldeto kaj sinjorino

Koboldeto kaj sinjorino

Vi certe konas la koboldeton, sed ĉu vi ankaŭ konas la sinjorinon, la edzinon de la ĝardenisto? Ŝi estis legemulino, parkere sciis poemojn kaj eĉ kapablis senpene mem verki poemojn; nur la rimoj, "la rimbelsonoj", kiel ŝi nomis ilin, kaŭzis al ŝi kelkajn malfacilaĵojn. Ŝi havis talenton por skribi kaj paroli, ŝi povus esti fariĝinta pastrino, almenaŭ edzino de pastro.

"La tero estas bela en sia dimanĉa robo!" ŝi diris, kaj tiun penson ŝi estis espriminta en prozo kaj "rimbelsonoj", eĉ en kanto, same bela kiel longa.

La seminariano s-ro Kisserup - la nomo ja ne gravas - kuzo de la ĝardenisto, iam vizitis ilin, li aŭskultis la poemon de la sinjorino, kaj lia sento estis profunde impresata. " Vi vere havas spiriton, sinjorina moŝto!" li diris.

"Sensenca babilaĵo!" diris la ĝardenisto, "ne imagigu al ŝi ion tian! Virino devas esti korpo, natura korpo, kaj prizorgi siajn kuirpotojn por ne bruldifekti la kaĉon."

"Tian bruldifekton mi forprenas per arda ligno", diris la sinjorino, "kaj bruldifekton sur vi mi forprenas per kiseto. Oni povus opinii, ke vi nur pensas pri brasiko kaj terpomoj, kvankam vi ankaŭ ŝatas florojn!" kaj tiam ŝi kisis lin. "La floroj estas la spirito!" ŝi diris.

"Zorgu pri via kuirpoto!" li diris kaj iris en la ĝardenon, kiu estis lia kuirpoto.

Sed la seminariano sidis ĉe la sinjorino kaj interparolis kun ŝi. Pri ŝiaj belaj vortoj, "la tero estas bela" li kvazaŭ faris predikon siamaniere: "La tero estas bela; faru ĝin obeema al vi, estas skribite, por ke vi regu ĝin. Unu regas per spirito, alia per korpo. Unu naskiĝis kiel surpriza ekkria signo, alia kiel interrompa streketo, tiel ke oni emas demandi lin, kion li efektive volas ĉi-tie. Unu fariĝas episkopo, alia nur malriĉa seminariano, sed ĉio estas saĝe aranĝita. La tero estas kaj restas bela en sia dimanĉa robo! Tio estas pensiga poemo de via sinjorina moŝto, plena de sento kaj geografio".

"Vi havas spiriton, s-ro Kisserup", diris la sinjorino, "multan spiriton, tion mi certigas al vi! Parolante kun vi oni fariĝas klara en la kapo".

Kaj tiamaniere ili daŭrigis interparoli, same bele kaj same bone; sed ekstere en la kuirejo ankaŭ estis iu, kiu parolis; tiu estis la koboldeto, malgranda grizvestita koboldo kun ruĝaj haroj; vi certe konas lin. La koboldeto estis sidanta en la kuirejo kaj rigardis en la poton; li paroladis, sed neniu aŭdis lin, krom la granda nigra kato, la "kremŝtelisto", kiel la sinjorino nomis lin.

La koboldeto estis tre kolera kontraŭ ŝi, ĉar ŝi ne kredis je lia ekzistado; tion li sciis. Kvankam Ŝi neniam estis vidinta lin, tamen ŝi, kiu legis tiel multe, efektive devus scii, ke li ekzistas, kaj ŝi devus fari al li malgrandan komplezon. Ŝi neniam ekhavis la ideon, je kristnasko elmeti al li eĉ kulerplenon da kaĉo; kaĉon ĉiuj liaj prauloj estis ricevintaj eĉ de sinjorinoj, kiuj nepre ne estis tiaj legemulinoj, kaj ties kaĉo estis naĝinta en butero kaj kremo. - La kato aŭdante tion fariĝis tute malseka ĉirkaŭ la barbo.

"Ŝi nomas min nura stranga ideo", diris la koboldeto, "tion mi tute ne povas kompreni. Ŝi sekve neas min! Tion mi ŝtelaŭskultis, kaj ĵus mi denove ŝtelaŭskultis; ŝi sidas ĉe la knabbatisto, la seminariano, kaj flustradas kun li. Mi diras la samon kiel paĉjo, ŝia edzo: Prizorgu vian kuirpoton. Sed tion ŝi ne faras. Nun mi dum bolado transfluigos la poton: Kaj la koboldeto blovis en la fajron, kiu ekflamis kaj ekbrulis. "Surre-rurre-rup!" kaj jen la kaĉo fluanta elfluis. "Nun mi eniros kaj pinĉos truojn en la ŝtrumpojn de paĉjo", diris la koboldeto, "mi volas fari en ili grandan truon, antaŭan kaj malantaŭan, tiam ŝi estas devigata ripari ilin, kondiĉe ke ŝi ne devas verki poemojn. Poemema sinjorino, riparu la ŝtrumpojn de l'edĉjo!"

Jen la kato ternis, ĉar ĝi estis malvarmumita, malgraŭ tio ke ĝi ĉiam havis pelton sur si.

"Mi malfermis la pordon de la manĝaĵejo", diris la koboldeto, "tie staras konfitita kremo, same dika kiel farungluaĵo. Se vi ne volas leki, tiam mi volas."

"Ĉar estas mi, kiu ricevos la kulpon kaj la batojn", diris la kato, "tial lasu min leki la kremon!"

"Unue la kremon kaj poste la baton", diris la koboldeto."Sed nun mi iros en la ĉambron de la seminariano, pendigos liajn ŝelkojn sur la spegulon kaj metos liajn duonŝtrumpojn en la lavkuveton; tiam li kredos, ke la punĉo estis tro forta, kaj li sentos sin konfuza. Ĉi-nokte mi sidis sur la ŝtiparo apud la hundejo kaj amuzis min inciteti la alligitan hundon, mi igis miajn gambojn subenpendi kaj pendole svingi. La hundo ne povis atingi ilin, kiel ajn alte ĝi saltis, tio ĉagrenis ĝin, ĝi senĉese bojadis, dum mi daŭrigis pendoli; estiĝis granda bruo. La seminariano per tio vekiĝis, levis sin trifoje kaj rigardis eksteren, sed li ne vidis min, kvankam li surhavis okulvitrojn, ĉar li ĉiam dormas kun okulvitroj."

"Diru miaŭ, kiam la sinjorino venos!" diris la kato. "Mi ne povas aŭdi bone, ĉar hodiaŭ mi estas malsana."

"Vi estas malsana pro lekemo!" diris la koboldeto,"forleku la malsanon; sed viŝu vian barbon, por ke la kremo ne restu pendanta en ĝi. Nun mi iros kaj ŝtelaŭskultos".

Kaj la koboldeto stariĝis ĉe la pordo, kiu estis nur duonfermita; estis neniu en la ĉambro krom la sinjorino kaj la seminariano. Ili interparoladis pri afero, kiu, diris la seminariano, estas tiel bela, ke oni en ĉiu mastrumo devus estimi ĝin pli alte ol la kuirpoton: la spiritajn kapablecojn.

"S-ro Kisserup", diris la sinjorino, "nun mi tiuokaze montros al vi ion, kion mi neniam montris al iu viva estaĵo: miajn poemetojn! kelkaj ja estas iom longaj, mi nomis ilin "rimbelsonoj de danlandulino", ĉar mi multege ŝatas grandaĝajn vortojn."

"Oni vere devas ŝati ilin!" diris la seminariano,"oni devas ekstermi la germanajn vortojn el nia lingvo."

"Tion mi ankaŭ faras", diris la sinjorino; neniam vi aŭdos min diri "Kleiner" (bakaĵeto) aŭ "Butterdeig" (buterpasto), sed mi diras grasokuko kaj foliopasto."

Kaj ŝi prenis el la tirkesto skriblibron kun helverda kovrilo kaj du inkmakuloj.

"Estas multe da seriozo en tiu libro", ŝi diris."Mi havas plej fortan sentemon por malĝojo. Jen estas "Sopiro dum nokto", "Mia vespera ĉielruĝo" kaj "Kiam mi edziniĝis al Klemmensen", mia edzo; tiun vi ja povas transsalti, malgraŭ tio ke ĝi estas profunde sentita kaj pripensita. "La devoj de mastrino" estas la plej bona poemo. Ĉiuj poemoj estas tre malĝojigaj, ĉar tio respondas al mia inklino. Unu nura poemo estas ŝercema; ĝi enhavas kelkajn gajajn pensojn, kiajn oni ja tiam kaj tiam ekhavas, pensojn - ne ridu - pri la profesio de poeto. Tion nur scias mi mem, mia tirkesto kaj nun ankaŭ vi, s-ro Kisserup! Mi ŝategas la poezion, ĝi ekokupas, fantaziigas, influegas kaj regas min. Tion mi esprimis per la surskribo "Koboldeto". Vi certe konas la malnovan kamparsuperstiĉon pri domaj koboldetoj, kiuj vizitas la domojn. Mi imagas, ke mi mem estas la domo, kaj ke la poezio, la sentoj en mi, estas la koboldeto, la spirito, kiu regas; ties potencon kaj altecon mi prikantis en "Koboldeto", sed vi devas mane kaj buŝe promesi al mi, ke vi neniam malkaŝu tion al mia edzo aŭ iu ajn. Legu ĝin laŭte, tiel ke mi aŭdos, ĉu vi komprenas mian skribon."

La seminariano legis, kaj la sinjorino aŭskultis, kaj la koboldeto faris la samon; li ŝtelaŭskultis, kiel vi ja scias; li estis veninta ĵus, kiam la surskribo "Koboldeto" estis laŭtlegata.

"Tio ja koncernas min!" li diris. "Mi estas scivolema, kion ŝi skribis pri mi. Jes, mi pinĉis ŝin, prenis ŝiajn ovojn, ŝtelis ŝiajn kokidojn, forprenis la grason de la grasbovido. Eble la sinjorino ŝanĝis sian opinion!"

Kaj li ŝtelaŭskultis pintigante la buŝon kaj streĉante la orelojn, sed kiam li aŭdis lin legi pri la gloro kaj la potenco de la koboldeto, per ties rego super la sinjorino - ni memoru, ke estis la poezio, al kiu ŝi celis, dum la koboldeto kredis, ke la surskribo celas lin mem - tiam la etulo ridetis pli kaj pli, liaj okuloj ekbriletis pro ĝojo, kaj kvazaŭ aperis io distingita en liaj buŝanguloj. Li eklevis siajn kalkanojn, ekstaris sur la piedfingroj kaj fariĝis tutan colon pli granda ol antaŭe; li ege ĝojis pri tio, kio estis dirata pri la koboldeto.

"La sinjorino estas spirita kaj klereca. Kiel maljuste mi pensis pri tiu virino! ŝi donis al mi lokon en siaj rimbelsonoj, kiuj estos presataj kaj legataj. De nun estu malpermesate al la kato trinki ŝian kremon, tion mi mem faros. Unu ja trinkas malpli ol du, per tio oni povas ŝpari, kaj mi volas enkonduki ŝparecon kaj estimi kaj honori la sinjorinon!"

"Kiel multe li similas al homoj, tiu koboldeto!" diris la maljuna kato."Se la sinjorino nur miaŭetas pri li, tiam li tuj ŝanĝas sian opinion. Ŝi estas ŝanĝanima, la sinjorino!"

Sed ne estis ŝi, kiu estis ŝanĝanima, sed la koboldeto, ĉar li estis homo.

Se vi ne povas kompreni tiun historieton, demandu iun, sed demandu nek la koboldeton, nek la sinjorinon.

El duendecillo y la señora

Al duende lo conoces, pero, ¿y a la mujer del jardinero? Era muy leída, se sabía versos de memoria, incluso era capaz de escribir algunos sin gran dificultad; sólo las rimas, el «remache», como ella decía, le costaba un regular esfuerzo. Tenía dotes de escritora y de oradora; habría sido un buen señor rector o, cuando menos, una buena señora rectora.

- Es hermosa la Tierra en su ropaje dominguero - había dicho, expresando luego este pensamiento revestido de bellas palabras y «remachándolas», es decir, componiendo una canción edificante, bella y larga.

El señor seminarista Kisserup - aunque el nombre no hace al caso - era primo suyo, y acertó a encontrarse de visita en casa de la familia del jardinero. Escuchó su poesía y la encontró buena, excelente incluso, según dijo. - ¡Tiene usted talento, señora! - añadió.

- ¡No diga sandeces! - atajó el jardinero -. No le meta esas tonterías en la cabeza. Una mujer no necesita talento. Lo que le hace falta es cuerpo, un cuerpo sano y dispuesto, y saber atender a sus pucheros, para que no se quemen las papillas.

- El sabor a quemado lo quito con carbón - respondió la mujer -, y, cuando tú estás enfurruñado, lo arreglo con un besito. Creería una que no piensas sino en coles y patatas, y, sin embargo, bien te gustan las flores - y le dio un beso -. ¡Las flores son el espíritu! - añadió.

- Atiende a tu cocina - gruñó él, dirigiéndose al jardín, que era el puchero de su incumbencia.

Entretanto, el seminarista tomó asiento junto a la señora y se puso a charlar con ella. Sobre su lema «Es hermosa la Tierra» pronunció una especie de sermón muy bien compuesto.

- La Tierra es hermosa, sometedla a vuestro poder, se nos ha dicho, y nosotros nos hicimos señores de ella. Uno lo es por el espíritu, otro por el cuerpo; uno fue puesto en el mundo como signo de admiración, otro como guión mayor, y cada uno puede preguntarse: ¿cuál es mi destino? Éste será obispo, aquél será sólo un pobre seminarista, pero todo está sabiamente dispuesto. La Tierra es hermosa, y siempre lleva su ropaje dominguero. Vuestra poesía hace pensar, y está llena de sentimiento y de geografía.

- Tiene usted ingenio, señor Kisserup - respondió la mujer. - Mucho ingenio, se lo aseguro. - Hablando con usted, veo más claro en mí misma. Y siguieron tratando de cosas bellas y virtuosas. Pero en la cocina había también alguien que hablaba; era el duendecillo, el duendecillo vestido de gris, con su gorrito rojo. Ya lo conoces.

Pues el duendecillo estaba en la cocina vigilando el puchero; hablaba, pero nadie lo atendía, excepto el gato negro, el «ladrón de nata», como lo llamaba la mujer.

El duendecillo estaba enojado con la señora porque - bien lo sabía él - no creía en su existencia. Es verdad que nunca lo había visto, pero, dada su vasta erudición, no tenía disculpa que no supiera que él estaba allí y no le mostrara una cierta deferencia. Jamás se le ocurrió ponerle, en Nochebuena, una buena cucharada de sabrosas papillas, homenaje que todos sus antecesores habían recibido, incluso de mujeres privadas de toda cultura. Las papillas habían quedado en mantequilla y nata. Al gato se le hacía la boca agua sólo de oírlo.

- Me llama una entelequia - dijo el duendecillo -, lo cual no me cabe en la cabeza. ¡Me niega, simplemente! Ya lo había oído antes, y ahora he tenido que escucharlo otra vez. Allí está charlando con ese calzonazos de seminarista. Yo estoy con el marido: «¡Atiende a tu puchero!». ¡Pero quiá! ¡Voy a hacer que se queme la comida!

Y el duendecillo se puso a soplar en el fuego, que se reavivó y empezó a chisporrotear. ¡Surte­rurre-rup! La olla hierve que te hierve.

- Ahora voy al dormitorio a hacer agujeros en los calcetines del padre - continuó el duendecillo -. Haré uno grande en los dedos y otro en el talón; eso le dará que zurcir, siempre que sus poesías le dejen tiempo para eso. ¡Poetisa, poetiza de una vez las medias del padre! El gato estornudó; se había resfriado, a pesar de su buen abrigo de piel.

- He abierto la puerta de la despensa - dijo el duendecillo -. Hay allí nata cocida, espesa como gachas. Si no la quieres, me la como yo.

- Puesto que, sea como fuere, me voy a llevar la culpa y los palos - dijo el gato mejor será que la saboree yo.

- Primero la dulce nata, luego los amargos palos - contestó el duendecillo. - Pero ahora me voy al cuarto del seminarista, a colgarle los tirantes del espejo y a meterle los calcetines en la jofaina; creerá que el ponche era demasiado fuerte y que se le subió a la cabeza. Esta noche me estuve sentado en la pila de leña, al lado de la perrera; me gusta fastidiar al perro.

Dejé colgar las piernas y venga balancearlas, y el mastín no podía alcanzarlas, aunque saltaba con todas sus fuerzas.

Aquello lo sacaba de quicio, y venga ladrar y más ladrar, y yo venga balancearme; se armó un ruido infernal. Despertamos al seminarista, el cual se levantó tres veces, asomándose a la ventana a ver qué ocurría, pero no vio nada, a pesar de que llevaba puestas las gafas; siempre duerme con gafas.

- Di «¡miau!» si viene la mujer - interrumpióle el gato - Oigo mal hoy, estoy enfermo.

- Te regalaste demasiado - replicó el duendecillo -. Vete al plato y saca el vientre de penas. Pero ten cuidado de secarte los bigotes, no se te vaya a quedar nata pegada en ellos. Anda, vete, yo vigilaré.

Y el duendecillo se quedó en la puerta, que estaba entornada; aparte la mujer y el seminarista, no había nadie en el cuarto. Hablaban acerca de lo que, según expresara el estudiante con tanta elegancia, en toda economía doméstica debería estar por encima de ollas y cazuelas: los dones espirituales.

- Señor Kisserup - dijo la mujer -, ya que se presenta la oportunidad, voy a enseñarle algo que no he mostrado a ningún alma viviente, y mucho menos a mi marido: mis ensayos poéticos, mis pequeños versos, aunque hay algunos bastante largos. Los he llamado «Confidencias de una dueña honesta». ¡Doy tanto valor a las palabras castizas de nuestra lengua!

- Hay que dárselo - replicó el seminarista -. Es necesario desterrar de nuestro idioma todos los extranjerismos.

- Siempre lo hago - afirmó la mujer -. Jamás digo «merengue» ni «tallarines», sino «rosquilla espumosa» y «pasta de sopa en cintas». Y así diciendo, sacó del cajón un cuaderno de reluciente cubierta verde, con dos manchurrones de tinta.

- Es un libro muy grave y melancólico - dijo -. Tengo cierta inclinación a lo triste. Aquí encontrará «El suspiro en la noche», «Mi ocaso» y «Cuando me casé con Clemente», es decir, mi marido. Todo esto puede usted saltarlo, aunque está hondamente sentido y pensado. La mejor composición es la titulada «Los deberes del ama de casa»; toda ella impregnada de tristeza, pues me abandono a mis inclinaciones. Una sola poesía tiene carácter jocoso; hay en ella algunos pensamientos alegres, de esos que de vez en cuando se le ocurren a uno; pensamientos sobre - no se ría usted - la condición de una poetisa. Sólo la conocemos yo, mi cajón, y ahora usted, señor Kisserup. Amo la Poesía, se adueña de mí, me hostiga, me domina, me gobierna. Lo he dicho bajo el título «El duendecillo». Seguramente usted conoce la antigua superstición campesina del duendecillo, que hace de las suyas en las casas. Pues imaginé que la casa era yo, y que la Poesía, las impresiones que siento, eran el duendecillo, el espíritu que la rige. En esta composición he cantado el poder y la grandeza de este personaje, pero debe usted prometerme solemnemente que no lo revelará a mi marido ni a nadie. Lea en voz alta para que yo pueda oírla, suponiendo que pueda descifrar mi escritura.

Y el seminarista leyó y la mujer escuchó, y escuchó también el duendecillo. Estaba al acecho, como bien sabes, y acababa de deslizarse en la habitación cuando el seminarista leyó en alta voz el titulo.

- ¡Esto va para mí! - dijo -. ¿Qué debe haber escrito sobre mi persona? La voy a fastidiar. Le quitaré los huevos y los polluelos, y haré correr a la ternera hasta que se le quede en los huesos. ¡Se acordará de mí, ama de casa!

Y aguzó el oído, prestando toda su atención; pero cuanto más oía de las excelencias y el poder del duendecillo, de su dominio sobre la mujer - y ten en cuenta que al decir duendecillo ella entendía la Poesía, mientras aquél se atenía al sentido literal del título -, tanto más se sonreía el minúsculo personaje. Sus ojos centelleaban de gozo, en las comisuras de su boca se dibujaba una sonrisa, se levantaba sobre los talones y las puntas de los pies, tanto que creció una pulgada. Estaba encantado de lo que se decía acerca del duendecillo.

- Verdaderamente, esta señora tiene ingenio y cultura. ¡Qué mal la había juzgado! Me ha inmortalizado en sus «Confidencias»; irá a parar a la imprenta y correré en boca de la gente. Desde hoy no dejaré que el gato se zampe la nata; me la reservo para mi. Uno bebe menos que dos, y esto es siempre un ahorro, un ahorro que voy a introducir, aparte que respetaré a la señora.

- Es exactamente como los hombres este duende - observó el viejo gato -. Ha bastado una palabra zalamera de la señora, una sola, para hacerle cambiar de opinión. ¡Qué taimada es nuestra señora!

Y no es que la señora fuera taimada, sino que el duende era como, son los seres humanos.

Si no entiendes este cuento, dímelo. Pero guárdate de preguntar al duendecillo y a la señora.

Enlaces externos

• Letras de canciones / Kanzonoj